İNDİR

GAZ BASINCI

Gaz Basıncı Konu Özeti 1

AÇIK HAVA BASINCI

Ağır küre, Ateş Küre,Yer küre,Su küre ve HAVA KÜRE olmak üzere Dünyamız 5 katmandan oluşur.

HAVA KÜRE nin diğer adı ATMOSFERDİR.

Hava küre gazlardan oluşur.

Hava, yer küreye ve içindeki bütün cisimlere MOLEKÜLLERİNİN AGIRLIĞI VE HAREKETİ NEDENİYLE BİR KUVVET uygular.

Havanın birim yüzeye uyguladığı kuvvete AÇIK HAVA (ATMOSFER) BASINCI denir.

Yukarıda ki deney düzeneklerinde pet şişenin içe doğru çökmesi, su dolu bardağın kâğıtla ağzı kapatılıp ters çevrildiğinde suyun dökülmemesi açık hava basıncının varlığını kanıtlar.

Hava her cm² ye yaklaşık 10 N’luk kuvvet uygular. İnsan vücudunun ortalama yüzey alanı 1,5 m²=15 000 cm2 olarak kabul edilirse bir kişi üzerine, toplam 150 000 N’luk kuvvet etki eder. Yaklaşık 15 adet binek arabasının ağırlığına eşit olan bu etkinin oluşturduğu basınç vücut içi sıvı basıncı tarafından dengelenir ve bu yüzden hissedilmez.

TORİÇELLİ DENEYİ VE AÇIK HAVA BASINCI

Torricelli (Toriçelli) adlı bilim insanı açık hava basınç araştırırken deniz seviyesinde, 0 C’ta, yaklaşık 1 m uzunluğunda ve bir ucu kapalı olan cam boruyu tamamen cıva ile doldurur. Borunun açık ağzını parmağı ile kapatarak cıva çanağına ters daldırır ve parmağını çeker. Borudaki cıvanın bir kısmının çanağa boşaldığını ve bir süre sonra cıva seviyesinin 76 cm’de dengede Kaldığını gözler. Bu çalışma sonucunda deniz seviyesinde 0 C’taki açık hava basıncının 76 cm cıva basıncı olduğunu ifade eder. Aynı deneyin değişik kesitteki borularla veya bu boruların değişik açılarla yerleştirilerek yapılması durumunda da borudaki cıva seviyesinin yine 76 cm olduğu gözlenir

Açık hava basıncı BAROMETRE adı verilen ölçüm araçlarıyla ölçülür.

Açık hava basıncı DENİZ SEVİYESİNDEN YÜKSEKLERE ÇIKILDIKÇA AZALIR.

Toriçellinin yaptığı bu deney civa dışında başka bir sıvıyla yapılsaydı dahi sonuç yine değişmezdi. Fakat sıvı yoğunluğuna bağlı olarak sıvı seviyesi değişirdi.

Civanın sudan 13,6 kat daha yoğun olduğunu göz önüne alırsak Toricelli deneyinin su ile yapılması durumunda kullanacağımız borunun aşağıda ki şekilde görüldüğü gibi 10,5 metre olması gerekirdi.

KAPALI KAPLARDA GAZ BASINCI

Kapalı kaplarda gaz basıncını etkileyen 3 önemli değişken vardır.

Bunlar; GAZ MİKTARI (MOLEKÜL SAYISI),SICAKLIK VE KABIN HACMİ DİR.

Kapalı bir kapta;

GAZ MİKTARI ARTARSA BASINÇ ARTAR.(Sıcaklık ve Kabın hacmi sabit olmalı)

SICAKLIK ARTARSA BASINC ARTAR.(Gaz miktarı ve kabın hacmi sabit olmalı)

KABIN HACMİ ARTARSA BASINÇ AZALIR.(Gaz miktarı ve sıcaklık sabit olmalı)

Kapalı kaplarda ki gaz basıncı Manometre ile ölçülür.

GAZ BASINCININ GÜNLÜK HAYATTA Kİ KULLANIM ALANLARI

Hastanelerde kullanılan oksijen tüpleri, evlerde ve arabalarda kullanılan LPG, Yangın söndürme tüpleri gazların yüksek basınç altında sıvılaştırılmasıyla elde edilir.

Elektrik süpürgesi gaz basıncı etkisiyle çalışır.

Pipetle meyve suyu içmek açık hava basıncı etkisiyle gerçekleşir.

Lavabo açma pompası ve fayansa yapışan vantuzlu askılarda hava basıncından yararlanılır.

Evlerde kullanılan damacanalarda gaz basıncından yararlanılır.

Damlalık ve enjektörlerin önce içindeki hava boşaltılır ve sonra sivri ucu ilaca batırılır. Dış basınç sayesinde ilaç ve ya sıvı damlalık ve ya enjektöre dolar.

Gaz Basıncı Konu Özeti 1