Werner Karl Heisenberg
(1901-1976)
Werner Heisenberg 5 aralık 1901de Würzburgda doğdu. Doktor August Heisenberg ve Annie Weckleinin oğullarıydı. Babası sonra Munih Universitesi nde orta ve modern Yunan dilleri Profesörü oldu. Belki de babasının bu görevinden etkilenerek, Japon fizikci Yukawanın keşfettiği ve mesotron adını verdiği parçacığı o yunancadaki “meson” diye adlandırdı.
Heisenberg 1920de Munih Universitesinde Sommerfeld, Wien, Pringsheim, ve Rosenthalin yanında fizik okumaya gitti. 19221923 kışında Göttingen Universitesinde Max Born ,Frank ve Hilbert in yanına fizik çalışmaya gitti. 1923te Munih Universitesinden doktorasını aldı. Ve Max Bornun assitanı aldu. 1924 den 1925e kadar Niels Bohrla beraber Copenhagen Universitesi nde çalıştı. 1925 yazında Göttingene geri döndü. 1926da tekrar Niels Bohrun yanında teorik fizik dersi vermek üzere Copenhagen Universitesine atandı. 1927de henüz 27 yaşındayken Leipzig Universite si teorik fizik profesörü oldu. 1929 yılında ders vermek için Amerika , Japonya ve Hindistanı dolaştı.
1941de Berlin Universitesine fizik profesörü olarak atandı ve Kaiser Wilhelm fizik enstütüsünün direktörlüğüne getirildi. Ikinci dünya savaşı sonunda o ve diğer Alman fizikciler, Amerikan birlikleri tarafından tutuklanıp Ingiltereye gönderildiler. Fakat Heisenberg 1946da Almanyaya geri döndü. Burada Göttigen Fizik Enstütüsünü arkadaşları ile birlikte yeniden düzenledi. Bu enstütünün adı daha sonra Max Plack Enstütü sü olarak değiştirildi.
Heisenberg, 1948de Cambridgede ders vermek amacıyla bir kaç ay kaldı. 1950 ve 1954de iki defa Amerikadan ders vermek için teklaldı. 195556 kışında Iskoçya St. Andrews Universitesinde dersler verdi, daha sonra bu dersleri bir kitap olarak yayımladı.
Heisenberg, 1955 yılı boyunca Max Planck Enstütüsünden ayrılması için kendisine karşı çalışanlarla uğraştı. Bu arada o hala enstütünün direktörüydü. Bunun için Münihe gitti. ve 1958de Munih Universitesine Profesör olarak atandı. Ondan sonra enstütünün adı Max Planck fizik ve Astrofizik enstütüsü oldu.
Heisenberg ismi hep 1925te yayımlanan Quantum Mekanik Teory ile anılır. Bu teori ve özellikle teorinin hidrojenin özdeş formlarının keşfiyle iligili uygulama alanları yüzünden 1932de Nobel fizik ödülü aldı. Onun teorisi atom tarafından yayılan radyasyonun gözlemlenmesi temeline dayanır. Teoriye göre, belirli bir zamanda bir elektronun yerini yada (Niels Bohrun öngördüğü üzere) gezegenlerin yörüngesi gibi elektronların yörüngesini tesbit edemeyiz. Pozisyon, hız gibi mekanik değerler sayılar yerine matrices adını verdiği soyut matematiksel yapılarla tanımlanmalıdır. Daha sonra Heisenberg bu teoriyi matrix denklemleriyle formüle etti. Hareketli bir parçacığın momentum ve hızının hesaplanması; quantum sabiti h ile, ölçülecek değerin çarpımlarından daha küçük olmayacak biçimde belirsizlik taşır kuralını içeren belirsizlik ilkesi(Uncertainty Principle)ni ortaya attı. Bu belirsizlik insan için ihmal edilebilirsede atom düzeyinde gözardı edilemez.
1957den sonra Heisenberg Plasma fizik, thermonuclear süreç problemleri ve Genovadaki uluslararası Atomik Fizik Enstütüsüyle sıkı işbirliğinde çalıştı. Birkaç yıl bu enstütünün bilimsel politik komitesine başkanlık etti ve daha sonra üyesi olarak kaldı.
1953te Alexander von Humboldt vakfının başkanı olduğunda yurtdışından bilim adamlarını davet edip Almanyada çalışmaları için uğraş verdi. 1953ten sonra teorik çalışmaları; ona göre temel parçacıkların fiziğini anlamada anahtar olan,Birleşik Alanlar Teorisi üzerine yoğunlaştı.
Hobilerinden biri klasik müzükti. Seçkin bir piyanistti. 1937de Elisabeth Schumacher ile evlendi. 7 çocukları oldu ve şimdi onlar Munihte yaşamktalar.
Heisenberg 1976 da öldü.