Ampullerin Bağlanma Şekilleri- Konu özeti

Elektrik yüklerinin iletken teller üzerindeki hareketi elektrik akımını oluşturur.

Elektrik enerjisi bir çeşit enerji aktarımıdır.

Elektrik enerjisi içinden geçtiği telleri ısıtır.

Elektrik enerjisi; elektrikli ısıtıcı, ampul gibi araçlarda ısı ve ışık enerjisine dönüşür. Ütü gibi araçlarda ısı enerjisine dönüşür.

Direnç: Devre elemanlarının elektrik akımının iletimine karşı gösterdiği zorluğa direnç denir.

Direnç ‘R’ harfi ile gösterilir. Birimi ‘ohm’ dur. Sembolü ‘’ şeklinde gösterilir.

$C:\Users\admin\Desktop\elektrikakimi5.jpg$

Ampulün içinde direnç vardır. Bu direncin içinden elektrik akımı geçmeye çalışırken direnç zorluk gösterir dışarıya ısı ve ışık verir.

Devrede elektrik akımının yönü, pilin pozitif (+) kutbundan negatif (-) kutbuna doğrudur.

Elektrik devresinden geçen elektrik akımının büyüklüğü devre elemanlarının bağlanma şekline de bağlıdır.

Ampuller devreye seri ve paralel olmak üzere iki şekilde bağlanır.

Devredeki ampuller art arda aynı kol üzerinde diziliyor ve üzerinden aynı akım geçiyorsa ampuller devreye seri bağlıdır.

Köprülerde süs amaçlı kullanılan ışıklandırmalar, kır düğünlerinde kullanılan ampuller seri bağlıdır.
Seri bağlı ampullerin hepinden aynı akım geçer.
Seri bağlı ampullerin dirençleri eşittir.
Seri bağlı devrede ampul sayısı arttıkça devreden geçen akım (ampul parlaklığı) azalır.
Seri bağlı devrede ampullerden birisi patlarsa tüm ampuller söner.

Devredeki toplam akım bir noktada kollara ayrıldığında o kollar üzerindeki ampuller birbirine paralel bağlıdır.

Otomobillerde ve evlerimizde kullanılan ampuller paralel bağlıdır.
Paralel bağlı devrede toplam akım (I) kollara ayrılır.
Paralel bağlı devrelerde ampulden geçen akım ampulün direnci ile ters orantılı şekildedir.
Paralel bağlı devrede ampul sayısı arttıkça akım değişmez (parlaklık azalmaz).
Paralel bağlı devrede ampullerden biri patlarsa diğerleri ışık vermeye devam eder.
Ampullerin devreye bağlanma şeklinin ampul parlaklığına etkisi

Seri bağlı özdeş ampullerle oluşturulan devrede diğer değişkenler sabit tutulduğunda ampul sayısı arttıkça, ampul parlaklığı azalır.

$C:\Users\admin\Desktop\1 ampullü.png$

(Bir ampulle oluşturulan elektrik devresi)

$C:\Users\admin\Desktop\2 ampüllü seri.png$

(Seri bağlı ampullerle kurulan elektrik devresi)

Paralel bağlı özdeş ampullerle oluşturulan devrede diğer değişkenler sabit tutulduğunda ampul sayısı arttıkça, ampul parlaklığı değişmez.

$C:\Users\admin\Desktop\1 ampullü.png$

(Bir ampulle oluşturulan elektrik devresi)

$C:\Users\admin\Desktop\2. ampullü paralel.png$

(Paralel bağlı ampullerle kurulan elektrik devresi)

İletkenin kesitinden birim zamanda geçen yük miktarına elektrik akım şiddeti denir. ‘I’ ile gösterilir. Birimi amperdir.

Akım şiddeti Ampermetre ile ölçülür. ‘A’ ile gösterilir.

Ampermetrenin direnci ihmal edecek kadar az olduğundan devreye seri bağlanır. Paralel bağlanırsa kısa devre olur ampuller ışık vermez.

Devrenin iki ucu arasındaki yüklerin enerji farkına gerilim denir. ‘V’ ile gösterilir. Birimi Volttur.

Gerilim Voltmetre ile ölçülür.

Voltmetrenin direnci çok büyük olduğundan devreye paralel bağlanır.

Ampul (direnç), ampermetre ve voltmetreyi devreye aynı anda bağlamak için aşağıdaki şemayı kullanabiliriz.