İNDİR

Güneş Sistemi

Bir yıldız olan Güneş ile onun etrafında dolanan gezegenler, gezegenlerin uyduları, kuyruklu yıldızlar ve diğer gök cisimlerinden oluşan topluluğa Güneş sistemi denir.

Hem kendi etrafında dönen hem de bağlı olduğu yıldızın çevresinde dolanan belirli büyüklükteki gök cisimlerine gezegen denir. Güneş sisteminde sekiz tane gezegen vardır. Bu gezegenler Güneş çevresinde belirli yörüngelerde dolanır.

Gezegenlerimizi Tanıyalım

MERKÜR

• Güneş’e en yakın ve en küçük gezegendir.

• Uydusu ve halkası yoktur.

VENÜS

• Güneş’e en yakın ikinci gezegendir.

• Uydusu ve halkası yoktur.

• Boyutlarının neredeyse Dünya ile aynı olması sebebi ile “Dünya’nın ikizi” olarak adlandırılır.

• Çoban Yıldızı, Akşam Yıldızı, Tan Yıldızı olarak da bilinen Venüs, Dünya’dan çıplak gözle görülebilir.

• Karbondioksitten oluşan kalın bir atmosferi vardır. Bu yüzden yüzey sıcaklığı yüksektir.

DÜNYA

• Güneş’e yakınlık bakımından üçüncü sıradadır.

• Tek uydusu vardır, o da Ay’dır. Halkası yoktur.

• Güneş sisteminde yaşam formu olduğu bilinen tek gezegendir.

• Atmosferi ve sıcaklık değerleri canlı formlarının yaşaması için uygundur.

• Yüzeyinin yaklaşık 4’te 3’ü sularla kaplıdır.

MARS

• Güneş’e yakınlık bakımından dördüncü gezegendir.

• İki uydusu vardır. Halkası yoktur.

• En küçük ikinci gezegendir.

• Karbondioksitten oluşan ince bir atmosferi vardır.

• İçinde fazla miktarda demir bulunduğu için kızıl renge bürünmüştür. Bu nedenle “Kızıl gezegen” olarak adlandırılır.

JÜPİTER

• Güneş’e yakınlık bakımından beşinci gezegendir.

• Zehirli gazlardan oluşan bir atmosfere sahiptir.

• 79 uydusu vardır.

• Güneş sisteminin en büyük gezegenidir.

• Halkası vardır ancak görülmemektedir.

SATÜRN

• Güneş’e yakınlık bakımından altıncı sıradadır.

• 82 uydusu vardır.

• Zehirli gazlardan oluşan bir atmosferi vardır.

• Halkaları vardır.

• En büyük ikinci gezegendir.

URANÜS

• Güneş’e yakınlık bakımından yedinci sıradadır.

• Amonyaktan oluşan bir atmosferi vardır.

• En büyük üçüncü gezegendir.

• Uydusu ve halkası vardır.

• Uydu sayısı 27’dir.

• Güneş çevresindeki dolanma hareketi diğer gezegenlerden farklıdır. Bunun nedeni dönme ekseni eğikliğidir.

• Güneş çevresinde yuvarlanan bir varil gibi hareket eder.

NEPTÜN

• Güneş’e en uzak gezegendir.

• Zehirli bir atmosferi vardır.

• Uydusu ve halkası vardır.

• Uydu sayısı 14’tür.

Güneş sistemindeki gezegenler temel özelliklerine göre iç (karasal) gezegenler ve dış (gazsal) gezegenler olarak iki grupta incelenir. Yapısında metaller olup yüzeyleri katı hâlde olan gezegenlere iç (karasal) gezegenler denir. Güneş sisteminin ilk dört gezegeni; Merkür, Venüs, Dünya ve Mars iç gezegenlerdir.

Yapısında gazlar olan ve yüzeyleri gaz hâlinde bulunan gezegenler ise dış (gazsal) gezegenler olarak adlandırılır. Güneş sisteminin son dört gezegeni; Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün dış gezegenlerdir. Dış gezegenler, iç gezegenlere göre çok büyüktür.

Asteroit kuşağı, gezegenleri iç ve dış gezegen olarak ikiye ayırır.

Gezegenlerin etrafında belirli yörüngelerde dolanan, etrafında dolandıkları gezegenden daha küçük gök cisimlerine uydu denir. Merkür ve Venüs hariç Güneş sistemindeki tüm gezegenlerin uyduları vardır.

Astreoit, Gök Taşı ve Meteor

Güneş’in çevresinde, Mars ve Jüpiter arasında, belirli bir yörüngede dolanan, çeşitli büyüklük ve şekildeki kaya ve metal parçalarına asteroit denir. Asteroit Kuşağı olarak adlandırılan bu bölgede milyonlarca asteroit vardır.

Asteroit ya da kuyrukluyıldız gibi çeşitli gökcisimlerinden kopmuş küçük kaya parçaları ise gök taşı olarak adlandırılır. Gök taşları bazen Dünya’nın atmosferine girer.

Atmosfere giren gök taşlarına meteor denir. Genellikle kum tanesiyle çakıl taşı arasındaki büyüklüklerde olan meteorlar atmosferde yanar. Kimi gök taşları ise Dünya’nın atmosferine girdikten sonra tamamen yanarak yok olmaz. Yeryüzüne ulaşıp yere düşen bu gök taşlarına meteorit adı verilir.

Meteorlar, Dünya’nın atmosferine girdiklerinde sürtünmenin etkisiyle ısınır ve akkor hâline gelerek arkalarında ince bir ışık çizgisi bırakır. Bu olaya halk arasında yıldız kayması denir.