İNDİR
MADDENİN HAL DEĞİŞİMİ
Su doğa da sadece sıvı halde bulunmaz, halden hale girer. Yukarı da suyun geçirdiği bir hal değişim örneği verilmiştir. Şimdi bu hal değişim olaylarını daha yakından tanıyalım.
ERİME VE DONMA OLAYLARI
Katı bir maddenin ISI ALARAK katı halden sıvı hale geçmesine ERİME denir.
Yazın çok severek yediğimiz dondurmanın belirli bir süre sonra erimesi
Limonata, meyve suyu gibi içeceklerin içine attığımız buz parçalarının belirli bir süre sonra erimesi
Demir altın gümüş gibi maddelerin erimesi
Mumun erimesi
Sıvı bir maddenin ISI VEREREK sıvı halden katı hale geçmesine DONMA denir.
Kış aylarında göllerin yüzeylerinin donması
Suyun buz haline dönüşmesi
BUHARLAŞMA- YOĞUŞMA OLAYLARI
Sıvı bir maddenin ISI ALARAK gaz haline geçmesi olayına BUHARLAŞMA denir.
Yıkanan çamaşırların bir süre sonra kuruması
Yazın akarsu ve göllerin azalması
Su dökülen yerin zamanla kuruması
BUHARLAŞMA HIZINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER NELERDİR?
Buharlaşma her sıcaklıkta gerçekleşir.
Buharlaşma sadece sıvı yüzeyinde olur.
Havayla temas yüzeyi arttıkça buharlaşma hızı artar.
Sıcaklık arttıkça buharlaşma hızı artar.
Havanın nem miktarı arttıkça buharlaşma hızı artar.
Rüzgâr arttıkça buharlaşma hızı artar.
Gaz bir maddenin ISI VEREREK sıvı hale geçmesi olayını YOĞUŞMA denir.
Atmosfere yükselen su buharı soğuk hava tabakasıyla karşılaşırsa küçük su damlacıklarına dönüşür. Bu olay bir yoğuşmadır.
SÜBLİMLEŞME ve KIRAGILAŞMA
KIRAĞILAŞMA
SÜBLİMLEŞME
Katı bir maddenin ISI ALARAK sıvı hale geçmeden direk gaz hale geçmesine süblimleşme denir.
Her katı madde doğrudan gaz hale geçemez. Bu, istisna bir durumdur. Katı bir madde ısı aldığında sıvı hale geçer. Doğrudan gaz hale geçmesi çok daha zordur.
Kış aylarında yaprakların üzerinde veya araba camlarında küçük buz kristalleri görürüz. Bu durum havada gaz halde bulunan su buharının doğrudan buza dönüşmesidir.
Gaz haldeki maddenin ISI VEREREK doğrudan katı hale dönmesine kırağılaşma veya geri süblimleşme denir.
Kırağılaşmanın diğer adı KRİSTALLEŞMEDİR.
DOĞA DA SU HALDEN HALE GİRER.
Su döngüsü: Suyun yeryüzü ile gökyüzü arasında dolanımına su döngüsü denir.
Su damlaları ağırlaşır ve havada asılı duramaz hâle gelir. Yağmur şeklinde yeryüzüne düşer. Bulutların bulunduğu bölgede havanın sıcaklığı oluşacak Yağışın şeklini belirler. Bulutların çok soğuk bir hava katmanıyla karşılaştığı durumlar olabilir. Bu durumda bulutu oluşturan çok küçük tanecikler, su damlacıkları hâline gelmeden donarak küçük buz kristallerine dönüşür.
Bu tanecikler diğer kristallerle birleşerek büyür. Böylece bulutlar tarafından tutulamayacak kadar ağırlaşarak kar şeklinde yeryüzüne düşer.
Yağışlar her zaman yağmur yâda kar şeklinde görülmez. Bulutlar bazen çok soğuk hava katmanlarına rastladığında su damlacıklarının bir kısmı donar. Donan su damlacıkları yükseklerdeki şiddetli rüzgârın etkisiyle bulut içerisinde yukarı aşağı savrularak büyür. Gittikçe ağırlaşarak dolu şeklinde yere düşer. Bazı günler bol su buharı taşıyan nemli hava yeryüzüne yakın yerlerde küçük su damlacıkları oluşturur. Çok küçük olan bu su damlacıkları havada asılı kalır. Bu hava olayına sis adı verilir.
BUHARLAŞMA VE KAYNAMA ARASINDAKİ FARKLAR
KAYNAMA
Belirli bir sıcaklıkta olur.
Buharlaşmanın hızlı halidir. Her kaynama aynı zamanda bir buharlaşmadır.
Kaynama sırasında sıcaklık sabit kalır.
Kaynamada sıvının her yerinden gaz haline geçiş olur.
Kaynama olayı sıvının her noktasında gerçekleşir.
BUHARLAŞMA
Her sıcaklıkta gerçekleşir.
Sıvının ısı alarak gaz haline geçmesi olayıdır.
Buharlaşma sırasında sıcaklık değişebilir.
Buharlaşma sıvı yüzeyinde gerçekleşir.
UYARI!!!
Sıvıların buharlaşması için KAYNAMAYA GEREK YOKTUR. Kaynama olayı sadece belirli bir sıcaklıkta gerçekleşir.
MADDENİN HAL DEĞİŞİMİNİ GÖSTEREN ADAM
