HÜCRE BÖLÜNMESİ
Hücre bölünmesi tüm canlılarda görülen ortak bir özelliktir. Hücre büyüyüp gelişirken madde ve enerji gereksinimleri artar. Sitoplâzma hücre zarına oranla daha hızlı büyümesinden dolayı, hücre zarı sitoplâzmayla çevre arasındaki madde alış verişi yetersiz kalır. Bu durumda hücre büyümeye devam edemez. Hücrenin yaşamını devam ettirebilmesi için bölünmesi gereklidir.
Hücre bölünmesi ile; Tek hücreli canlılarda çoğalma, çok hücreli canlılarda ise; büyüme, yaraların onarılması sperm ve yumurta hücrelerinin oluşması meydana gelir.
MİTOZ BÖLÜNME
Mitoz bölünme ne işe yarar?
Tek hücreli canlılarda üremeyi sağlarken, çok hücreli canlılarda yarların onarılması, büyüme ve gelişmeyi sağlar.
Mitoz bölünme sonunda ne olur?
Kromozom sayıları ve tüm özellikleri birbirinin aynısı iki hücre oluşur.
Oluşan yavru hücrelerin kromozom sayısı ve tüm özellikleri ana hücre ile aynı kalır.
Mitoz bölünme nasıl gerçekleşir?
Mitoz bölünme; hazırlık evresi, çekirdek bölünmesi ve sitoplazma bölünmesi olmak üzere üç aşamada gerçekleşir.
Hazırlık evresi: Hücrenin bölünmeye hazırlandığı dönemdir. Hücre büyüyüp gelişerek bölünme olgunluğuna eriştiği dönemdir. Hücrenin çekirdeğinde bulunan kalıtım maddesi (DNA) eşelenerek sayısını iki katına çıkarır. Böylece hücre bölünmeye hazır hale gelmiş olur.
NOT: DNA konusu anlatıldığında DNA’nın kendini eşlemesi daha iyi anlaşılacak ve bu konuya geri dönülecektir.
Çekirdek bölünmesi:
a– Eşleşmiş olan kromozomlar belirginleşmeye başlar. Çekirdek zarı eriyerek kaybolur. Sentrioller kendini eşleyerek iğ ipliklerini oluşturur.
b- Katlım yapılarını oluşturan kromozomlar hücrenin ortasında yan yana dizilir. Kromozomların en belirgin olarak görüldüğü evredir.
c- Hücrenin ortasında yan yana dizilen eş kromozomlardan birisi bir kutuba, diğeri ise öbür kutuba gider. Böylece kromozomlar eşit olarak paylaşılmış olur. Oluşan yeni hücrelerde kromozom sayısı eşit olur.
d- Üçüncü evre sonunda kalıtsal yapıları aynı olan iki tane çekirdek meydana gelir. İğ iplikleri kaybolur ve yeni çekirdek zarları oluşur.
Çekirdek bölünmesinin tamamlanmasından sonra sitoplazma bölünmesi başlar.
2.Sitoplazma bölünmesi: Sitoplazma bölünmesi bitki ve hayvan hücresinde farklı şekilde gerçekleşir. Bitki hücresinde ara lamel oluşumuyla, hayvan hücreleri ise boğumlanarak iki yeni hücrenin oluşması sağlanır.
Mitoz bölünme
