YAKITLAR

Yanma sonucu çevresine ısı enerjisi veren maddelere yakıt denir. Yakıtlar; katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç gruba ayrılır.

$C:\Users\fikret\Desktop\yakitlar.png$

Katı Yakıtlar

Kömür çeşitleri, odun çeşitleri, bitki parçaları, bitki tohumları ve tohum kabukları katı yakıtlara örnek olarak gösterilebilir. Kömür, günümüzde en yaygın kullanılan fosil katı yakıttır. Antrasit, turba, taş kömürü ve linyit gibi kömür çeşitleri vardır.

Hava ile teması olmayan fırınlarda özel işlemlerden geçirilerek yapay katı yakıtlar elde edilir. Yapay katı yakıta örnek olarak kok kömürü ve odun kömürü verilebilir.

Sıvı Yakıtlar

Sıvı yakıtların kaynağı petroldür. Petrol, hayvan ve bitkilerin deniz ve göllerin tabanında fosilleşmesiyle oluşur. Petrol yer altından ham olarak çıkarılır. Özel işlemlerden geçirilen petrolden gaz yağı, benzin, mazot, fuel-oil gibi sıvı yakıtlar elde edilir. Şeker pancarı ve bazı bitkilerin atıklarından üretilen ispirto, laboratuvarlarınızda sıkça kullandığınız sıvı bir yakıttır.

Gaz Yakıtlar

Gaz yakıtlar, katı ve sıvı yakıtlara göre daha fazla ısı enerjisi verebilir. Doğal gaz, hava gazı, biyogaz, metan, etan gibi gazlar gaz yakıtlara örnek olarak verilebilir. Hava gazı kömürden elde edilir. Biyogaz ise hayvan ve bitki atıklarından elde edilir.

Diğer bir gaz yakıt olan LPG (likit petrol gazı), renksiz ve kokusuzdur. Ham petrolden elde edilir.

Evlerde ısınma amaçlı ve arabalarda yakıt olarak kullanılabilir.

ENERJİ KAYNAKLARI

$C:\Users\fikret\Desktop\2020-05-22_14-39-12.png$

Yenilenemez Enerji Kaynakları

$C:\Users\fikret\Desktop\yenilenemez-enerji-kaynakları.jpg$

Bir kez kullanıldığında tekrar kullanılamayan enerji kaynaklarına yenilemez enerji kaynakları denir. Bu enerji kaynakları çevre kirliliğine neden olur. Fosil yakıtlar yenilemez enerji kaynaklarındandır. Bitki ve hayvanların öldüklerinde kalıntıları toprak altında kalır. Toprak katmanları arasında sıkışan bu kalıntılar zamanla kömür, petrol ve doğal gaz gibi yakıtları oluşturur. Bu yakıtlara fosil yakıtlar adı verilir. Yenilenemez enerji kaynaklarından biri de nükleer enerjidir. Günümüzde nükleer santraller gelişmiş ülkelerin tercih ettiği bir elektrik kaynağı konumundadır

Yenilenebilir Enerji Kaynakları

Kullanıldıkları halde tükenmeyen enerji kaynaklarına yenilenebilir enerji kaynakları denir. Bu enerji kaynakları, yenilenemez enerji kaynaklarına göre çevreye daha az verir. Güneş, rüzgar, hidroelektrik, jeotermal ve biyokütle enerjisi yenilenebilir enerji kaynaklarının önemli örneklerindendir. Kaynağı asla tükenmediği gibi, doğal yollarla ortaya çıktığı için çevreye verdiği zarar da azdır.

$C:\Users\fikret\Desktop\renewable_energy_sources.jpg$

Hidroelektrik enerjisi: Suyun hareketinden yararlanarak elde edilen enerjidir.

Rüzgar enerjisi: Rüzgarın hareket enerjisinden elde edilen enerjidir.

Jeotermal enerji: Yeryüzünün bir tabakasındaki sıcak sudan elde edilen enerjidir.

Güneş enerjisi: Güneş enerjisinden elde edilen enerjidir. Ülkemiz güneş enerjisi elde etmek için oldukça elverişlidir.

Biyokütle enerjisi: Odun, tarımsal atıklar, canlı atıkları ve çöplerden elde edilen enerjidir.

Yakıtların İnsan ve Çevre Üzerine Etkileri

$C:\Users\fikret\Desktop\8685.jpg$

Fosil yakıtlar yandığında zararlı maddeler açığa çıkar. Bu zararlı maddeler filtre edilmediği sürece çevreye zarar verir. Yanma sonucu zararlı ve zehirli gazlar açığa çıkar. Bu gazlar (sera gazları) atmosferde birikerek sera etkisine sebep olur.

Küresel ısınma, sera etkisine neden olan gazların artması sonucunda meydana gelir. Küresel ısınmaya bağlı olarak Dünya’nın sıcaklığı artar. Bunun sonucunda kutuplardaki buzullar erimekte, deniz suyu seviyesi yükselmektedir. Kıyı bölgelerde yağış miktarı artarken iç bölgelerde sıcaklık nedeniyle kuraklık olmaktadır. Dünyamızın iklimi değişmektedir.

Fosil yakıtlarının neden olduğu bu çevresel problemlerden korunmanın yollarından biri de yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanmaktır.

Soba ve Doğal Gaz Zehirlenmeleri

$C:\Users\fikret\Desktop\k_24120441_Soba_zehirlenmeleri.jpg$

Yakıtların yanması sırasında karbonmonoksit gazı açığa çıkabilir. Karbonmonoksit renksiz, tatsız, kokusuz, yanıcı zehirli bir gazdır. Vücuda solunum yoluyla girer ve doğrudan kana geçerek oksijen alımını engeller, bunun sonucunda oluşan zehirlenme ölüme neden olabilir.

Alınabilecek Önlemler:

• Soba aşırı şekilde doldurulmamalıdır.

• Soba içerisindeki yakıt tutuşturulurken üstten yakılmalıdır.

• Soba boruları dikkatli şekilde birleştirilmelidir.

• Baca başlığı kullanılmalıdır.

• Sobanın bulunduğu oda havalandırılmalıdır.

• Kombi ve şofben gibi cihazlar banyo, yatak odası gibi yaşam alanlarına yerleştirilmemelidir.

• Kombi, şofben gibi cihazlar, kaliteli ve güvenilir olmalıdır.

• Doğal gaz sızıntısı hissedildiğinde yardım istenilmelidir.